De Vlaamse overheid probeert deze complexe problematiek al jaar en dag aan te pakken. Sinds 31/08/2009 kent men hierin dan ook een kantelpunt: de beslissing om het permanent woonrecht te laten uitdoven tegen 31/12/2029. Deze uitdovingsregeling brengt vanzelfsprekend voor velen grote onzekerheid met zich mee.

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening wilt dan ook het misbruik van permanent wonen in tweede verblijven oplossen. De uitdovingsregeling werd zo onder andere voorzien voor diegene die permanent wonen in een vergunde woning gelegen in een recreatiegebied.
Sinds 31/08/2009 is er namelijk een tijdelijk woonrecht ingevoerd voor wie dus permanent verbleef in zo een weekendverblijf en die er ten laatste op deze datum reeds een jaar zijn hoofdverblijfplaats had gehad. Helaas komt nu het einde van dit tijdelijk woonrecht in zicht: 31/12/2029. Maar wat betekent dit exact? We leggen hier hieronder uit.

Volgens artikel 5.4.1., 1° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening is een weekendverblijf een al dan niet verplaatsbare en vanuit bouw-fysisch oogpunt hoofdzakelijk vergunde constructie die krachtens de stedenbouwkundige voorschriften niet tot permanente bewoning kan worden bestemd. Deze constructie moet tevens aan volgende voorwaarden voldoen:
1. maximaal bouwvolume van 300 m3
2. voldoet aan de woningkwaliteitsnormen (art. 3.1, §1 Vlaamse Codex Wonen)
3. niet gelegen zijn in een natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat, aangewezen op een plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan;

Hieruit kan men concluderen dat een weekendverblijf in principe niet geschikt is voor een permanente bewoning, maar enkel en alleen als buitenverblijf of tweede woning.

Volgens artikel 5.4.1., 2° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening zijn permanente bewoners personen die voldoen aan volgende voorwaarden:
1. op 31/08/2009 betrokken zij reeds gedurende ten minste één jaar een weekendverblijf als hoofdverblijfplaats
2. zij hebben geen andere woning volledig in volle eigendom of volledig in vruchtgebruik.

Om bovenvermelde problematiek aan te pakken werd de uitdovingsregeling vooropgesteld in 2 fases. De eerste fase is het opmaken van een RUP (Ruimtelijk UitvoeringsPlan) door de provincies. Dit RUP zorgt voor een planologische oplossing, waarbij gebieden waarin een weekendverblijf is gelegen, worden herbestemd naar woongebieden of recreatieve woongebieden. Echter werd deze eerste fase afgerond in 30/04/2015 en hebben maar weinig gemeentes/steden deze eerste fase toegepast.
Hierdoor komt men dan ook automatisch terecht in de tweede fase: een aanvullend woonrecht tot 31/12/2029, zonder enige specifieke maatregel vanuit Vlaanderen voor een herhuisvestiging. 

Tot en met 31/12/2029 kunnen er geen sancties of herstelmaatregels worden opgelegd voor het permanent gebruik van een weekendverblijf. Na deze datum kan er door de gemeente / stad een handhaving worden opgelegd door bijvoorbeeld een woonverbod in te roepen voor woningen die niet gelegen zijn in een gebied dat verblijfsrecreatie toelaat.

Een woonrecht kan niet alleen vervallen in de situatie zoals hierboven omschreven. Er bestaan nog andere situaties waarbij een woonrecht komt te vervallen, zoals:
1. Wanneer een permanente bewoner van een weekendverblijf de verplichting om in te gaan op het eerste aanbod tot herhuisvesting van overheidswege niet nakomt;
2. Wanneer een permanente bewoner het weekendverblijf niet langer als hoofdverblijfplaats betrekt;
3. Wanneer een permanente bewoner een andere woning volledig in volle eigendom of volledig in vruchtgebruik verwerft;
4. Wanneer een permanente bewoner een misdrijf met betrekking tot het weekendverblijf begaat;
5. Wanneer het weekendverblijf tenietgaat of niet langer voldoet aan de vereisten vermeld in artikel 5 van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode;
6. Bovendien is het woonrecht persoonsgebonden en niet overdraagbaar. Als de begunstigde van het woonrecht overlijdt, vervalt bijgevolg het woonrecht.

Conclusie: ben je eigenaar van een weekendverblijf of denk je er aan erin te investeren? Informeer je dan tijdig over de bestemming en de mogelijke gevolgen ervan.